بعد از اجلاس‌های مکه؛ جنگ یمن به کدام سو می‌رود؟

به گزارش حلقه وصل، بعد از اجلاس‌های مکه؛ جنگ یمن به کدام سو می‌رود؟

گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس - عربستان سعودی سحرگاه جمعه دهم خرداد ماه، یک روز قبل از اجلاس سران اسلامی، دو اجلاس فوق‌العاده و خارج از نوبت برگزار کرد. 

اجلاس فوق‌العاده سران عرب و اجلاس فوق‌العاده شورای همکاری خلیج فارس دو نشست خارج از نوبتی بود که ریاض برگزار کرد و هدفش را مجرم اعلام کردن ایران و نیروهای یمنی قرار داد. این مسئله از بیانیه ده بندی اجلاس سران عرب که مورد اعتراض عراق قرار گرفت مشخص است. هر ده بند بیانیه پایانی علیه ایران و یمن است.

اجلاس بعد از حمله پهپادی یمن

اکنون این سه اجلاس که اندکی بعد از حمله پهپادی سخت یمن به تأسیسات نفتی در عمق خاک سعودی در چهاردهم ماه می انجام شد، تمام شده و سوال این است که جنگ یمن قرار است از این پس وارد مرحله‌ای جدید شود؟ این سوال پس از آن مطرح می‌شود که عربستان ده‌ها تن از سران اسلامی و عربی را در مکه گرد آورد و در بدو ورودشان در فرودگاه جده، نمایشگاهی از ادوات و موشکها و پهپادهای استفاده شده در جنگ یمن را برایشان به نمایش گذاشت تا بگوید این سلاح‌ها ایرانی است و تهران با تجهیز انصارالله یمن در حال تهدید امنیت عربستان و دیگر کشورهای عربی است.

هدف از یارگیری عربستان چیست؟

برخی کارشناسان این اقدام عربستان را نوعی «یارگیری» در سطح منطقه می‌دانند. هدف از یارگیری از سه حالت خارج نیست. یا صرفاً جلب حمایت سیاسی بدون اقدام نظامی، یا کسب تأیید منطقه‌ای است که مقدمه‌ای باشد برای اقدامی نظامی علیه یمن. توضیح حالت سوم نیز بعد از شرح این دو، خواهد آمد.

در دفعات گذشته که یمنی‌ها پاسخی درخور به عربستان داده بودند، معمولا حملات سعودی تشدید می‌شد؛ مثلا وقتی در نوابر 2017 انصارالله فرودگاه ملک خالد در ریاض را با یک موشک بالستیک هدف گرفت، موج بزرگی از حملات هوایی به یمن انجام شد. اما این بار زمانیکه یمن اعلام کرد با هفت پهپاد، تأسیسات حیاتی سعودی را در عمق این کشور هدف گرفته،‌ عربستان جز چند حمله نظامی به غیرنظامی‌ها در چند نقطه یمن از جمله در صعده، تاکنون واکنش نشان نداده تا اینکه اجلاس مکه را برگزار کرد. این حمله پهپادی بزرگ‌ترین حمله و البته پیچیده‌ترین حمله یمن به عربستان در طول پنج سال جنگ بوده است. 

اجلاس مکه تاکنون قرین اقدام نظامی نبوده و حتی بالعکس، روز گذشته «محمد العاطفی»‌ وزیر دفاع یمن اعلام کرد که «غافلگیری‌های بزرگ‌تری» دارند که «دشمن انتظار آن را هم ندارد». بنابراین حالت اول تاکنون محقق شده؛ یعنی عربستان سعودی صرفا دنبال حمایت سیاسی از خود بود. چون تاکنون فقط در واکنش به حمله پهپادی «صرفاً گریه‌زاری» کرده است. این، توصیف یمنی‌ها از اجلاس‌های مکه است. محمد عبدالسلام سخنگوی انصارالله در توییتی نوشت: «عربستان، سران جهان اسلام را [به مکه] آورد تا برای آنها گریه کند چون به سبب حماقتش در مخمصه‌ [یمن] افتاده. آنها هم اشکی برایش نریختند و سخنرانی خیلی‌هاشان پر بود از مشکلات کشورهایشان. عربستان حتی در برگزاری موفق اجلاس -ولو شده در ظاهر- هم شکست خورد».  

استقدمت السعودیة زعماء العالم الإسلامی لتبکی إلیهم ورطة وقعت فیها بحماقتها فلم یذرفوا لها دمعا، وکانت کلمات العدید منهم مثقلة بمشاکل بلدانهم.
حتى فی القمم تفشل المملکة فی تحقیق إنجاز ولو شکلی!

— محمد عبدالسلام (@abdusalamsalah) ٣١ مایو ٢٠١٩

بنابراین از آنجا که عربستان سعودی تاکنون هیچ اقدام نظامی جدیدی، ضمیمه اجلاس مکه نکرده، نشان می‌دهد که حالت دوم، تقریبا منتفی است؛ مگر اینکه بعد از این اقدامی انجام شود. حتی با کمی اغماض می‌توان این نتیجه را گرفت که روند جنگ یمن بعد از اجلاس‌های مکه نه تنها به سود ریاض تغییر نخواهد کرد، بلکه ممکن است آنطور که یمنی‌ها گفتند «غافلگیری‌های بزرگ‌تری» ریاض را شوکه کند، همانطور که قطع پانزده ساعت دیشب در مناطق نوار جنوبی عربستان، مقامات این کشور را غافلگیر کرد و جنوب عربستان در تاریکی فرو رفت.

هدف اجلاس مکه، ایران بود؟

احتمال سومی هم وجود دارد و آن این که اجلاس را نباید صرفاً از دریچه جنگ یمن دید. چون همانطور که بیانیه اجلاس سران عرب در اغلب بندهایش علیه انصارالله یمن بود، تمام ده بندش علیه ایران هم بود. ظاهرا عربستان تلاش کرد جنگ در یمن را جنگ نیابتی با ایران نشان دهد. قبل از اجلاس نیز عربستان بعد از حمله پهپادی مدعی شد که حوثی‌ها یمن بخشی جدایی‌ناپذیر از سپاه ایران هستند که بتازگی در لیست سیاه آمریکا قرار گرفت.

عربستان ظاهرا تلاش می‌کند به همه بگوید که حوثی‌های یمن تروریست‌ هستند تا از این طریق حمایت بیشتری برای خود جلب کند بلکه بتواند از این «مخمصه» بزرگ، با آبرومندی خارج شود.

نکته مهم دیگر این است که اجلاس مکه با وقفه‌ای کوتاه، پس از دو هفته تبلیغات و جنگ روانی آمریکا علیه ایران انجام شد که به فضای جنگ دامن می‌زد. فضایی که با ایستادگی ایران (جنگ نمی‌شود، مذاکره نمی‌کنیم) و وساطت برخی کشورها، ظاهراً زودتر از موعد سرد شد. اگر تهدیدها علیه ایران ادامه می‌یافت و اجلاس مکه در اوج آن برگزار می‌شد، آنگاه عربستان می‌توانست سران اسلامی و عرب را بیشتر با خود همسو نشان دهد. بعد از آنکه دونالد ترامپ چندین بار تکرار کرد که قصد جنگ ندارد، فضای جنگ روانی علیه ایران کاملا سرد شد و ظاهرا اجلاس مکه آنچنان که ریاض انتظار داشت، فضای جدیدی در منطقه علیه ایران نتوانست شکل بدهد.

تمسخر اجلاس‌ سه‌گانه مکه 

در ناکامی ریاض در تحقق اهداف اجلاس‌های سه‌گانه مکه همین بس که بسیاری از محافل عربی آن را به استهزا گرفته‌اند. «عزمی بشاره» مدیر مرکز عربی پژوهش‌ها در قطر و عضو سابق کنست رژیم صهیونیستی در توییتی طنز نوشت «در یک اجلاس حاضر شوید، دو اجلاس رایگان، جایزه بگیرید... سه اجلاس با یک بلیت» و این توییت و توییت‌های مشابه صدها بار بازتوییت شد.

بقی ان یقترح مستشارو العلاقات العامة العناوین الدعائیة التالیة:
احضر قمة تحظى بقمتین مجانا!
أو
ثلاث قمم بتذکرة واحدة.

— عزمی بشارة (@AzmiBishara) ١ یونیو ٢٠١٩