آمریکا تاکید داشت که آزادسازی پول‌ها صرفا بعد از احیای برجام محقق خواهد شد اما عقب نشینی کرد/ از لحظه اراده ایران تا عضویت در بریکس، زمان کوتاهی سپری شد

به گزارش حلقه وصل: علی باقری معاون سیاسی وزارت امور خارجه در خصوص سیاست خارجی در دولت سیزدهم گفت: رویکرد دو سال گذشته دولت در عرصه سیاست خارجی تصویر و درک روشنی را از بینش و درک دولت از سیاست خارجی روشن می‌کند. ما می‌توانیم حداقل در سه عرصه سیاسی، اقتصادی و بین المللی مولفه های اصلی سیاست خارجی دولت آیت الله رئیسی را تبیین کنیم.

وی ادامه داد: در عرصه سیاسی مهمترین ویژگی دولت اولویت داشتن سیاست همسایگی است. سیاست همسایگی نقطه شروع و پرش سیاست خارجی دولت است.

باقری در توضیح دولت مولفه سیاست خارحی دولت سیزدهم خاطرنشان کرد: در عرصه اقتصادی نقد کردن و فعال کردن ظرفیت های مختلف در عرصه اقتصادی است که مهمترین، محوری ترین و زیربنایی ترین آن موضوع گذرگاه‌های بین المللی و کریدورهاست.

معاون سیاسی وزارت امور خارحه با اشاره به اقدامات انجام شده در بندر چابهار، کریدور شمال و جنوب و همچنین اقدامات انجام شده و در دست اجرا در عرصه های ریلی و جاده ای خاطرنشان کرد: در پهنه جغرافیایی کشور این مسائل می‌تواند مولفه ها و هسته های توسعه را به طور درون زا شکوفا کند.

وی بیان کرد: در عرصه بین المللی مهمترین محور سیاست خارحی دولت جایابی بهینه جمهوری اسلامی ایران در عرصه های بین المللی برای نقش آفرینی فعال تر و موثرتر کشور در مناسبات منطقه‌ای و بین المللی است.

روایتی از وضعیت اسفناک رابطه با همسایگان در دولت گذشته

باقری در تبیین سیاست همسایگی دولت سیزدهم عنوان داشت: سیاست همسایگی سه بعد دارد. یکی بعد سیاسی است که شخص رئیس جمهور اهتمام ویژه‌ای روی این مساله داشته است. این بعد یعنی اعتماد متقابل بین رهبران و مراجع و دستگاه های مسئول بین ایران و کشورهای همسایه است.

این دیپلمات کشورمان افزود: کمتر از یک ماه بعد از قدرت گرفتن دولت سیزدهم آیت الله رئیسی به تاجیکستان سفر کردند و در آن سفر چندین سال غبار و کدورتی که بین ایران و تاجیکستان بوجود آمده بود رفع شد و مناسبات ما حالت عادی پیدا کرد و امروز به وضعیت خوبی رسیده است، به طوریکه تاجیکستان در مقاطع اخیر نقش آفرینی‌های قابل توجهی را به نفع ما داشته و رشد اقتصادی خوبی در روابط دو جانبه نیز داشته ایم.

باقری گفت: یا مثلا دولت ترکمنستان که مناسبات ما در ابتدای دولت سیزدهم عادی نبود اما با سفر آیت الله رئیسی به این کشور در ماه‌های اول دولت سیزدهم مدیریت شد.

وی با بیان اینکه در همان دوره رابطه ما با کشورهای حاشیه خلیج فارس عادی نبود اظهار کرد: ما با دو کشور عربستان و بحرین قطع رابطه بودیم و کشورهای کویت و امارات متحده عربی در ایران سفیر نداشتند. امتداد رویکرد همسایگی باعث شد دولت کویت سفیر جدیدی معرفی کند و دولت امارات سفیر خود را به تهران برگرداند، همچنین روابط با عربستان برقرار شد.

باقری ادامه داد: در عرصه امنیتی که دومین مولفه سیاست همسایگی است باور دولت این بود و هست که امنیت درون زا می‌تواند پایداری امنیت را تامین نماید. عدم اتکا به بیگانگان و تعامل هم افزا با کشورهای منطقه امنیت آفرین و پایدار است. بیگانگان حتی اگر در منطقه امنیت مصنوعی نیز ایجاد کنند به دلیل اینکه این امنیت در راستای منافع آنهاست و با منافع کشورهای منطقه همسویی ندارد پایدار نخواهد بود.

نقش اغتشاشات در تاخیر آزادسازی پول‌های ایران

معاون سیاسی وزارت امور خارجه در ارتباط با توافق اخیر ایران و آمریکا در خصوص مبادله زندانیان و آزاد شدن پول‌های بلوکه شده کشورمان گفت: طرف آمریکایی می‌گفت من پول ها را به شما نخواهم داد تا زمانی که زندانی‌های مد نظر آزاد شوند. به نوعی آمریکایی‌ها پول‌های ما را گروگان خواسته‌ای دیگر کرده بودند. ما به آمریکایی‌ها گفتیم زندانی را در مقابل زندانی مبادله می‌کنیم نه پول!

باقری افزود: تعدادی از هم وطنان ما در آمریکا فعالیت اقتصادی می‌کردند اما توسط آمریکا به دور زدن تحریم‌ها متهم شدند و دستگیر شدند. از نظر ما و کشورهای مستقل حتی کشورهای اروپایی، روسیه و چین اصل تحریم‌های آمریکا غیرقانونی است اما آمریکایی‌ها زور می‌گویند و هم وطنان ما را گروگان گرفتند. ما نیز گفتیم برای آزادی زندانیان آمریکایی باید آنها آزاد شوند و در این چهارچوب توافق شکل گرفت.

دیپلمات با سابقه کشورمان با بیان اینکه وقتی بحران اوکراین به وجود آمد طرف مقابل از نهایی سازی توافق اجتناب کرد کفت: اما ما موضوع را رها نکردیم. از اسفند ۱۴۰۰ که مذاکرات متوقف شد ما این موضوع را از طریق واسطه‌ها پیگیری کردیم. در اواخر شهریور سال گذشته آمریکایی‌ها پذیرفتند خارج از چهارچوب توافق رفع تحریم نسبت به آزادسازی پول‌های ما و تبادل زندانیان اقدام شود. طبیعتا چون زمان گذشته بود نیاز بود که توافق گذشته بازنگری شود و بر همین اساس مذاکرات غیر مستقیم بین دو طرف شکل گرفت.

معاون سیاسی وزارت امور خارجه با اشاره به یکی از چالش‌های مهم در طول مذاکرات یک سال اخیر خاطرنشان کرد: مذاکرات انجام شد اما اغتشاشات سال گذشته آمریکایی‌ها را به دلیل اشتباه محاسباتیشان از مسیر منحرف کرد اما به سرعت به مذاکرات بازگشتند و مسیر ادامه پیدا کرد. البته آمریکایی‌ها در اجرا تعلل می‌کردند اما به هر حال آنها مجبور شدند از خواسته های خود عقب نشینی کنند و پیش از توافق رفع تحریم ها نسبت به آزادی پول های ایران اقدام کنند.

وی تاکید کرد: باید به این نکته توجه کنیم که آمریکایی‌ها در طول مذاکرات رفع تحریم تاکید ویژه‌ای داشتند که آزادسازی پول‌های ایران صرفا بعد از احیای برجام محقق خواهد شد اما عقب نشینی کردند و خارج از چهارچوب توافق برجام این اتفاق رقم بخورد.

ماجرای اصرار آمریکا به مذاکرات منطقه‌ای

مسئول تیم مذاکره کننده کشورمان گفت: آمریکایی‌ها در مذاکرات برجامی خواستار این بودند که بندی دربارۀ مذاکرات آتی یعنی مذاکرات منطقه‌ای در توافق گنجانده شود اما نپذیرفتیم. آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها روی این مساله خیلی تاکید داشتند اما با مدیریت موفق دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران نتوانستند به اهدافشان برسند.

وی در خصوص جزئیات این مهم یادآور شد: سه شبانه روز آنها اصرار داشتند تا بندی در خصوص مذاکرات آتی در متن توافق گنجانده شود. منطق ما روشن بود، ما خودمان با کشورهای منطقه در حال کار کردن هستیم و نیازی نبود به دیگران تعهدی بدهیم. آنها در زمستان 1400 موفق نشدند این مساله را در متن بگنجاندند و عملا این موضوع کنار کذاشته شد. ایران با ابتکارات دیپلماتیک شرایطی را بوجود آورد تا در آزادسازی منابع ایران و مسائل منطقه‌ای زیاده خواهی بیگانگان محقق نشود، آنها نتواسنتند به اهداف خود دست یابند اما ما به بسیاری از اهداف خود رسیدیم.

پول بلوکه شده‌ای نداریم

معاون سیاسی وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که آیا در جایی پول بلوکه شده داریم گفت: پول بلوکه شده‌ای نداریم. پول‌هایی در جاهای دیگر دنیا داریم که به جهت مبادلاتی که داشتیم توسط خودمان در آن کشورها مانده است. ما از سود این پول‌ها استفاده می‌کنیم و در تعاملات با کشورها از آن استفاده می‌کنیم و حتی به دیگر نقاط برای خریدهایمان انتقال می‌دهیم.

باقری توضیح داد: غیر از کره جنوبی فقط در عراق است که پول‌هایمان دچار مشکل است. در تفاهمی که با آمریکایی‌ها شد پول‌های عراق هم مطرح شد و روند آزادسازی آن هم آغاز شده است. ما در سه هفته گذشته هفت برابر کل پولی که توانستیم در عراق استفاده کنیم را آزاد کرده‌ایم و وارد عرصه تبادلات تجاری‌مان کرده‌ایم.

خبر خوب معاون سیاسی وزارت خارجه

باقری کنی خبر داد: اولین نشست هشت کشور حوزه خلیج فارس در سطح وزرای خارجه پایان شهریور ماه در نیویورک برگزار خواهد شد. این نشست در حاشیه مجمع عمومی نخستین نشست کشورهای حوزه خلیج فارس است که تحت عنوان مجمع گفت‌وگوهای منطقه‌ای برگزار می‌شود و این هم رهاوردی دیگر از سیاست همسایگی است. آمریکایی‌ها می‌خواستند این نشست را با محوریت خودشان شکل دهند اما اکنون در چهارچوب سیاست همسایگی جمهوری اسلامی صورت می‌گیرد و این زیرساخت خروج نرم بیگانگان از منطقه را فراهم می‌کند.

چرایی پذیرش زودهنگام ایران در بریکس

معاون سیاسی وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: پیوستن ایران به بریکس و شانگهای در بعد بین المللی سیاست خارجی دولت است. جنبه بین المللی سیاست خارجی مبتنی بر این است که ایران بتواند به جایگاه شایسته خود در مناسبات بین المللی برد.

مذاکره کننده ارشد کشورمان عنوان کرد: بیش از پانزده سال بود که ایران در صف عضویت در شانگهای بود. در دولت‌های قبل اقدام‌هایی انجام شده بود. پیوستن ایران به شانگهای حلقه دیگری از سیاست همسایگی دولت بود. ایران در قالب همکاری شانگهای با کشورهای عضو این سازمان وارد تعامل سیاسی و امنیتی با منشا منطقه‌ای و با برد بین المللی شد.

باقری با اشاره به زمان زیادی که برای عضویت ایران در شانگهای در دولت‌های گذشته صرف شد گفت: از زمانی که ایران اراده کرد در بریکس عضو شود تا این اقدام شکل عملیاتی بگیرد یک زمان کوتاهی سپری شد؛ علت آن بود که قابلیت‌های جمهوری اسلامی ایران برای نهادهای بین المللی روشن شد و جمهوری اسلامی ایران سازوکارهای لازم برای هم افزایی با سازمان های بین المللی را بروز داد. پیوستن به بریکس نشان داد ایران در کنار دیگر قدرت های مستقل اراده دارد تا منافع خود را بر اساس منافع درون زای خودش تعقیب کند.

به یک ثبات پایدار در مناسبات با کشورهای منطقه دست پیدا کرده‌ایم

مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی بیان کرد: یک ویژگی که سیاست خارجی دولت آیت الله رئیسی دارد این است که در عرصه سیاسی، امنیتی و اقتصادی یک بازی برد برد برای کشورهای منطقه تعریف کرده است. این بازی برد برد سیاست همسایگی دولت سیزدهم را موفق کرده است. در دوسال اخیر ما به یک ثبات پایداری در مناسبات با کشورهای منطقه دست پیدا کرده‌ایم. روندی که در اسفندماه سال گذشته در پکن برای عادی سازی روابط ایران و عربستان ایجاد شد در شرایط عادی چندین سال طول می‌کشید اما اراده سیاسی رهبران دو کشور و تجربه کشورهای منطقه از ناهنجاری‌های دخالت بیگانگان یک عقلانیت جمعی را در منطقه حاکم کرد و باعث شد سیاست همسایگی به عنوان راهبردی برای ثبات و امنیت کشورهای منطقه پذیرفته شود.