اصرار آمریکایی‌ها به حذف «Sunsets» در توافق با ایران/ منظور از «بندهای غروب» در برجام چیست؟

به گزارش حلقه وصل: روایت مذاکرات: ۱۱۰ عضو جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا روز ۲۱ دی ۱۴۰۰ (۱۱ ژانویه ۲۰۲۲) نامه‌ای به «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه ایالات متحده ارسال کردند. جمهوری‌خواهان در این نامه از دولت بایدن درخواست کردند که مذاکرات وین را ترک کنند.

این نامه به ابتکار «مایکل مک‌کاول»، عضو ارشد کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا تنظیم شد و ۱۰۹ نماینده جمهوری‌خواه دیگر پای آن را امضاء کردند. در بخشی از این نامه به نکته‌ای اشاره شده که بهانه اصلی فروپاشی برجام از سوی ترامپ و جناح جمهوری‌خواه آمریکا در سال ۲۰۱۸ بود.

در این بخش آمده است: «ایالات متحده و شرکایمان باید فشار بر ایران را تشدید کنند تا [تهران] پیشرفت خطرناک برنامه هسته‌ای خود را متوقف کند. موثرترین روش برای انجام این کار اجرای قوی تحریم‌های موجود است... لازم است اهرم فشار خودمان را ایجاد کنیم تا [ایرانی‌ها] مجبور به مذاکره درباره یک توافق بهتر! و سختگیرانه‌تر بدون هیچگونه بندهای غروب (Sunsets) شوند.»

اصل نامه ۱۱۰ عضو جمهوری خواه مجلس نمایندگان آمریکا به وزیر خارجه دولت بایدن

طبق برجام برخی از محدودیت‌های هسته‌ای و غیرهسته‌ای ایران در تاریخ معینی برداشته خواهد شد که مقامات و رسانه‌های غربی مخالف توافق از آن به عنوان بندهای غروب یاد می‌کنند. موسسه موسوم به شبکه رهبری اروپا (Elnet) از جمله این موارد می‌باشد.

اِلنِت (The European Leadership Network) یک سازمان حامی رژیم صهیونیستی است که هدف از تشکیل خود را لابی با دولت و کمپانی‌های قاره اروپا برای نزدیکی با رژیم اورشلیم عنوان کرده است. این نهاد با موسسات مستقر در فلسطین اشغالی و اروپا نظیر سیاست و استراتژی دانشگاه هرتزلیا (IPS) و وزارت دفاع فدرال آلمان (BMVG) همکاری نزدیک دارد.

از اعضای همکار با «اِلنِت» می‌توان به ژنرال «عاموس یادلین» رئیس سابق سازمان اطلاعات ارتش اسرائیل (آمان) اشاره کرد. وی از جمله خلبانان نیروی هوایی اسرائیل بود که در سال ۱۹۸۱ پایگاه هسته‌ای اوزیراک عراق را طی عملیات موسوم به «اوپرا» بمباران کردند.

نهادهای همکار با «اِلنِت» در فلسطین اشغالی و اروپا

«اِلنِت» در گزارشی جدول زمانی بندهای غروب در برجام را از قرار ذیل عنوان کرد:

روز صفر برجام  - مهر ۱۳۹۴ (اکتبر ۲۰۱۵): روز پذیرش رسمی توافق هسته‌ای در ایران.

۵ سال بعد - مهر ۱۳۹۹ (اکتبر ۲۰۲۰): «تحریم تسلیحاتی شورای امنیت سازمان ملل متحد» علیه ایران برداشته شد.

۸ سال بعد - مهر ۱۴۰۲ (اکتبر ۲۰۲۳): محدودیت سازمان ملل در برنامه موشک‌های بالستیک ایران برداشته می‌شود. تحریم‌های نفتی، مالی و اشخاص مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران نیز برداشته می‌شود.

۸/۵ سال بعد - سال ۱۴۰۳ (۲۰۲۴): محدودیت‌های مرتبط با سانتریفیوژهای پیشرفته و موضوع تحقیق و توسعه (R&D) از بین خواهد رفت. 

۱۰ سال بعد - سال ۱۴۰۴ (۲۰۲۵): کلیه محدودیت‌های اشاعه‌ای ایران حذف می‌شود. «کانال تدارکات» مربوط به تنظیم واردات تجهیزات هسته‌ای ایران بسته می‌شود. کارگروه کانال تدارکات برجام بر کلیه خریدهای مربوط به برنامه هسته‌ای و برخی از کالاهای تجاری ایران نظارت دارد. این کانال مسیری است که تهران طبق آن موظف شده هرگونه تغییرات در تاسیسات هسته‌ای و فعالیت‌های مرتبط با آن را به اطلاع سازمان ملل برساند. 

۱۵ سال بعد - سال ۱۴۰۹ (۲۰۳۰): پایان اصطلاحاً محدودیت فیزیکی غنی‌سازی شامل: غنی‌سازی اورانیوم در تاسیسات فردو.

۲۰ سال بعد - سال ۱۴۱۴ (۲۰۳۵): پایان نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی بر روند تولید سانتریفیوژ. 

۲۵ سال بعد - سال ۱۴۱۹ (۲۰۴۰): پایان نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی بر روند تولید اورانیوم.

محدودیت ابدی: اجرای پروتکل الحاقی (اکنون طبق قانون راهبردی مجلس اجرای آن منوط به لغو تحریم‌ها شده است.)

بندهای غروب برجام  

عبارت «بند غروب» برجام طی سالیان اخیر مکرراً از سوی مقامات، رسانه‌ها و تحلیلگران مخالف توافق هسته‌ای در غرب عنوان شده است. شاید اولین بار «نتانیاهو» بود که در روز ۱۲ اسفند ۱۳۹۳ (حدود ۵ ماه قبل از توافق برجام) طی سخنرانی در کنگره آمریکا به بند غروب برجام اشاره و اظهار کرد: «محدودیت ۱۰ ساله در برنامه هسته‌ای ایران در مسیر زندگی یک ملت به مثابه چشم برهم زدنی است.»

برهمین اساس، جمهوری‌خواهان آمریکا پس از اطمینان خاطر از محدود شدن برنامه هسته‌ای ایران، به بهانه «بندهای غروب» از برجام خارج شدند. اکنون دموکرات‌ها به نحو دیگری سیاست رقیب خود در آمریکا را دنبال می‌کنند ولی با بیانی زیباتر: برجام پلاس (توافقی با مفاد طولانی و گسترده).

در همین راستا، «بایدن» از بانیان برجام در مقاله خود به تاریخ شهریور ۱۳۹۹ در CNN نوشت: «درصورت بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای(!)، آمریکا به عنوان نقطه شروع مذاکرات بعدی به توافق بازمی‌گردد. ما بر روی گسترش مفاد کار خواهیم کرد.»

«شرمن» قائم مقام وزارت خارجه آمریکا و از دیگر بانیان برجام نیز اسفند ۹۹ گفت که دولت بایدن قصد دارد وارد برجام شود ولی بدنبال مفاد طولانی‌تر و محکم‌تر است.

عبارت مفاد طولانی‌تر، محکم‌تر و گسترده‌تر ترجمه دیگر طولانی‌تر شدن بندهای غروب است. 

نماینده روسیه در مذاکرات وین اما نظر دیگری دارد. «اولیانوف» در صفحه توئیتری خود در پاسخ سوال خبرنگار روزنامه وال‌استریت‌ژورنال نوشت: «طبق قطعنامه ۲۲۳۱، بندهای غروب برجام قابل تمدید هستند اما این کار تنها از طریق اجماع امکان‌پذیر است. بنابراین، هیچ‌کس نمی‌تواند بر خلاف اراده ایران رایزنی‌هایی را به این کشور تحمیل کند. در هر صورت، بندهای غروب آفتاب، جزو مذاکرات وین برای بازگشت به توافق اولیه برجام نیستند».

توئیت اولیانوف درباره بند غروب برجام

جمهوری‌خواهان در دولت ترامپ نتوانستند با «راهبرد تهاجمی» تهران را مجبور به حذف بندهای غروب کنند. پس از گذشت ۶ سال از توافق هسته‌ای، فی‌الحال دموکرات‌ها در دولت بایدن درصدد هستند با «راهبرد تعاملی» بندهای غروب را طولانی‌تر کنند و مفاد برجام را گسترش دهند. امری که رئیس جدید تیم مذاکرات ایران رسماً  بر آن خط بطلان کشید. 

علی باقری مذاکره کننده ارشد کشورمان در این خصوص گفت: «این توافق (برجام) یک مبنای مشترک بین دو طرف است و ما هیچ چیزی را کمتر از آن توافق قطعا نخواهیم پذیرفت و این قطعا یک خط قرمز برای ایران خواهد بود».

منبع:فارس