تهران: بیابانکی: کسی که شعر محاوره بگوید، نامش ترانه‌سرا نیست/ قزوه: کشورمان به حماسه نیاز دارد

به گزارش حلقه وصل، در تازه‌ترین برنامه «اتفاق ترانه» جمعی از شاعران کشور به ذکر یاد و خاطره مرحوم افشین یداللهی شاعر و ترانه سرای کشور پراختند. ناصر فیض مدیر دفتر طنز حوزه هنری با بیان اینکه عادت داریم وقتی کسی فوت می‌کند در تعریف و تمجید از او غلو و اغراق می‌کنیم، اظهار کرد: چه بسا وقتی این گونه افراد زنده هستند، نسبت به آن‌ها حسادت می‌کنیم و درباره افشین یداللهی هم همین گونه بود.

وی ادامه داد: مرحوم یداللهی دیده و شناخته شد و این موضوع تنها به خاطر اشعارش نبود، خیلی از شاعران هستند که ممکن است اشعاری در سطح و اندازه یداللهی داشته باشند، اما «آن» شاعرانگی را نداشته اند و همچنین ارتباط اشعار یداللهی با مخاطبان به قدری قوی بوده است که اگر اشکالی هم در اشعارش بود، به چشم نمی آمد. در واقع رفتار و منش شاعر، کنار شعرش هم هست و همین رفتار و منش باعث محبوبیت ایشان شد.

فیض با بیان اینکه یداللهی انسانی بود که سوار موج‌های ادبی، سیاسی نمی‌شد، عنوان کرد: بسیاری از شاعران به محض اینکه جایگاهی پیدا می‌کنند، اجازه می‌دهند که از این جایگاهشان سوء استفاده شود. این گونه افراد هر لحظه به سمت یک جریان و گروه می‌روند و تلاش می کنند تا به هر قیمتی خود را نشان دهند. اما از افشین یداللهی چنین چیزی ندیده‌ایم.

این شاعر کشور با تاکید بر اینکه یداللهی نگاه ویژه ای به شعر کهن داشت، عنوان کرد: او با حفظ نگاهش به شعر کهن، اما متناسب با فضای روز، ترانه می گفت. ترانه سرایی و شعر مدرن، باعث نمی‌شد که از فضای شعر کهن دور شده باشد.

وی تصریح کرد: خیلی‌ از ما وقتی کتاب هایمان به چاپ دوم می رسد، دست و پای خود را گم می‌کنیم. اگر در کنار هنر، منش و انسانیت و وجدان بیدار را نداشته باشیم نمی‌توانیم به موفقیت برسیم. افشین یداللهی در اذهان ما خواهد ماند و بخشی از این ماندگاری به خاطر آثار و بخشی هم به دلیل منش و رفتار اوست.

سعید بیابانکی شاعر کشورمان نیز در این مراسم با بیان اینکه در ماه اردیبهشت یعنی «ماه شاعران» هستیم، اظهار کرد: فضای انتخاباتی این روزهای کشور باعث شده تا اخبار ادبی و فرهنگی دیده نشود و به طور مثال به سالروز درگذشت کیومرث منشی‌زاده در رسانه‌ها به خوبی پرداخته نشد.

وی درباره دیدارش با مرحوم افشین یداللهی نیز گفت: نخستین باری که با یداللهی دیدار کردم پس از مراسم هفت مرحوم قیصر امین‌پور بود. با ایشان درباره ترانه صحبت کردم و گفتم تعریفی که از ترانه ارائه می‌شود، شعری است که در قالب چهارپاره و با زبان محاوره و عموما با اشتباهات فراوان دستوری و زبانی ارائه شده است. در حالی که من معتقدم ترانه کلامی است که برای موسیقی سروده می‌شود و یا قابلیت تبدیل به موسیقی را دارد. پس از آن دیدارهای دیگری با مرحوم یداللهی داشتم، اما همیشه حسرت می‌خورم چرا نتوانستم آن طور که باید با ایشان رفاقت کنم.

این شاعر کشور با اشاره به اینکه چند سال است که به همراه محمدعلی بهمنی در شورای شعر و ترانه وزارت ارشاد حضور دارد، عنوان کرد: انبوه ترانه‌هایی که به دستمان می‌رسد دچار همین مشکل است که اشتباهات وزنی، دستوری و زبانی بسیاری دارند و به لحاظ مضمون نیز ضعیف هستند. در مواجهه با این آثار نمی‌دانیم باید چه کنیم. اگر این گونه آثار را قبول نکنیم اعتراض می‌شود و گفته می‌شود که آثارمان دچار سانسور شده است و اگر هم تایید شود، آثار سخیفی را مجوز داده‌ایم.

کسی که شعر محاوره بگوید، نامش ترانه‌سرا نیست

بیابانکی خاطرنشان کرد: کسی که شعر محاوره بگوید، نامش ترانه‌سرا نیست. همچنین معتقدم اگر ترانه‌سرا به موسیقی اشراف داشته باشد و حتی بتواند ترانه های خود را بخواند، در سرایش آثارش موفق تر خواهد بود. بیژن ترقی  به دلیل اشرافش بر موسیقی و شعر، فاصله زیادی با دیگر ترانه‌سرایان داشت. یداللهی نیز یکی از اتفاقات ترانه بود، او شاعر خوبی بود و اشعارش نیز دم دستی نبودند و بسیاری از ترانه هایش انسان را به فکر وا می داشت. به طور مثال، یکی از ترانه های ماندگار او تیتراژ سریال «میوه ممنوعه» بود که خود این فیلم برگرفته از داستان منطق الطیر بود.

وی در ادامه شعر کوتاهی از احمد شاملو را تقدیم به یداللهی کرد.

خانواده یداللهی را دریابیم

محمدعلی بهمنی، شاعر و ترانه‌سرای پیش‌کسوت کشورمان، نیز با ذکر خاطره‌ای از دیدارش با خانواده یداللهی و دوستی و آشنایی‌اش با این خانواده، اظهار کرد: در این روزها، بیش از هر چیز، نیاز است که خانواده افشین یداللهی را دریابیم و این امر بسیار واجب است. پدر ایشان 2 سال قبل همسرشان را از دست دادند و سال گذشته نیز فرزندشان به رحمت خداوند رفتند و شرایط سختی را پشت سر می‌گذارند.

فاضل نظری، معاون هنری حوزه هنری و شاعر، نیز با بیان اینکه این جلسه دو ویژگی دارد، عنوان کرد: این نشست از یک سو یادبود مرحوم افشین یداللهی و از سوی دیگر تولد آلبوم موسیقایی محمود آذش است، اظهار کرد: آقای بهمنی گفتند خانواده یداللهی را دریابیم و این سخن بسیار درست و بجا بود. از قدیم هم چنین رسمی وجود داشته و به دیدار خانواده غم زده می رفتند.

وی همچنین گفت: متاسفانه این روزها کسی حواسش به دیگران نیست و به عبارتی همه حواسمان به هم نیست. ممکن است روزی نوبت ما باشد که از اتوبانی گذر کنیم و به مقصد نرسیم. مرگ خبر نمی‌کند و خبرترین خبر روزگار همین بی‌خبری است. تمام خواستن‌ها و دویدن‌ها و ... تمام می‌شود، اما ما چون میل به جاودانگی داریم نمی‌توانیم باور کنیم.

حضور شاعران نام‌آشنا در آلبوم موسیقایی «دوراهی»

نظری همچنین با اشاره به رونمایی از آلبوم موسیقایی «دوراهی» اظهار داشت: شاعران نام آشنا در این آلبوم کار کرده‌اند و در کار آهنگ‌سازی هم دوستان زیادی جمع شده‌اند. امروز این آلبوم بعد از سخت گیری‌های خاص به اینجا رسیده است. موسیقی هنر دسته جمعی است و دیگر مثل گذشته نیست که یک نفر همه کارهای یک قطعه موسیقایی را انجام دهد.

سعدی در زندگی شخصی پارتیزان بود

در ادامه این مراسم علیرضا قزوه، مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری با بیان اینکه این روزها روز بزرگان ادب پارسی همچون سعدی است، عنوان کرد: سعدی در زندگی شخصی پارتیزان و شخصیتی عجیب و غریب بود و در سندی که در کتابخانه «علیگر» هند دیدم، خواندم که او پس از حمله مغول، با لباس مبدل مغول ها از شهر نقل مکان می کند. همچنین گوشه‌هایی از زندگی اقبال لاهوری وجود دارد که هنوز گفته نشده است. اقبال تنها خانه ای حدودا 15 متر داشت که مقبره خانوادگی‌شان بود و بسیار ظلم ستیز بود و در اشعارش نیز نشان می داد که به شدت ضد انگلیس و استعمار است.

وی همچنین در گلایه‌ای خطاب به ترانه‌سرایان کشور، اظهار کرد: متاسفانه ترانه سرایان امروز، روح حماسه را در کشور کشته‌اند. هر چه قدر هم که بودجه نظامی را افزایش دهیم و بر روی تجهیزات نظامی برای دفاع از مملکتمان کار کنیم، وقتی روح حماسه در مردم وجود نداشته باشد، فایده ای ندارد.

کشورمان به حماسه نیاز دارد

قزوه ادامه داد: متاسفانه در شورای شعر ارشاد هم ترانه‌هایی تصویب می‌شود که به غیر از ضعف‌های زبانی و ساختاری، به لحاظ مضمون هم روح حماسه را کشته‌اند. نمی‌گویم نیازی به اشعار و ترانه‌های عاشقانه نیست و نباید عاشقانه گفت، اما باید تعادلی هم وجود داشته باشد. می توان عاشقانه هم سرود، اما عاشقانه‌ها هم باید همراه با اندیشه و تفکر باشد. مرحوم یداللهی رگه‌هایی از تفکر و اندیشه را در آثارش داشت. کشور ما همچون شهری در دامنه آتشفشان است و به حماسه نیاز دارد.

مصطفی محدثی خراسانی شاعر کشورمان نیز با بیان خاطراتی از دیدارش با افشین یداللهی، از برگزاری کنگره شعر حماسی خبر داد و گفت: کنگره «ترنم و تصنیف» به همت سازمان هنری سینمایی دفاع مقدس برگزار می‌شود و اشعار این کنگره در قالب ترانه و تصنیف و سرود دریافت می شود.

با اشعاری که نمی‌تواند روزگارمان را زنده کند مخالفم

فریدون شهبازیان آهنگ‌ساز پیش‌کسوت کشور، نیز با بیان اینکه ترانه‌های ضعیف این روزها کمکی به فضای موسیقی و ترانه کشور نمی‌کنند، اظهار کرد: تصویب این ترانه ها، اجازه نمود و بروز ترانه‌های خوب و با ارزش را نمی دهند. من هم با اشعاری که نمی‌تواند روزگارمان را زنده کند مخالفم. معتقدم به خاطر خواننده محور بودن موسیقی در کشورمان باید خیلی به شعر و ترانه اهمیت داده شود.

این آهنگ ساز کشور همچنین گفت: من باعث سامان‌دهی موسیقی پاپ بودم، اما متاسفانه امروز و در شرایط فعلی از این بابت بسیار متاسفم. اما به قدری این موسیقی رونق گرفته است که کسی توانایی مقابله با آن را ندارد. امیدوارم بتوانیم ترانه‌هایی را که شعرایی چون افشین یداللهی گفته‌اند و مسائل شنیدنی را بیان می‌کنند بیشتر گوش کنیم. این موضوع خوشبختانه در حوزه هنری در حال اجرا است و موسیقی حوزه هنری در حال رشد و تعالی است. ان‌شاء الله این روند در بازار موسیقی ایران و مراکز فرهنگی و هنری کشورنیز شکل بگیرد.

مراسم رونمایی از آلبوم «دوراهی» به خوانندگی محمود آذش با حضور عوامل تولید و جمعی از هنرمندان و شاعران مطرح کشور در پایان این برنامه، برگزار شد.

بخش پایانی برنامه «اتفاق ترانه» نیز به اجرای موسیقی توسط محمود آذش با همراهی دکتر محمدرضا چراغعلی با قطعاتی از این آلبوم برای مخاطبان حاضر در برنامه اختصاص داشت.

اجرای این برنامه همچون ماه‌های گذشته به‌عهده علیرضا بدیع، شاعر و ترانه‌سرای کشور، بود.

در این مراسم شاعرانی چون سجاد جبارپور، محمدحسن جمشیدی، حامد عسگری و علی سعیدپور به شعرخوانی پرداختند.