بسم الله الرحمن الرحیم
اللهمَ اجْعلْ صِیامی فیه صِیام الصّائِمینَ وقیامی فیهِ قیامَ القائِمینَ ونَبّهْنی فیهِ عن نَومَةِ الغافِلینَ وهَبْ لی جُرمی فیهِ یا الهَ العالَمینَ واعْفُ عنّی یا عافیاً عنِ المجْرمینَ.
ترجمه فارسی این دعا به شرح ذیل است:
در دعای روز اول ماه رمضان بنده به خداوند عرض می‌کند: خدایا قرار بده، روزه مرا در آن از روزه‌داران واقعی، و قیام و عبادتم را در آن از قیام شب زنده داران، و بیدارم نما در آن از خواب بی خبران، و ببخش به من جرمم را در این روز ای معبود جهانیان و در گذر از من ای بخشنده مجرمین.
شرح دعا از مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانیاقسام روزه اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیَامِی فِیهِ صِیَامَ الصَّائِمِینَ خدایا روزه مرا روزه صائمین قرار بده؛ صائمین چه کسانی هستند؟ سه نوع روزه داریم ؛ 1- روزه عام 2- روزه خاص 3- روزه خاص الخاص روزه عام: همان روزه ای است که عموم مردم می گیرند؛ نمی خورند و نمی آشامند، ولی متاسفانه به نامحرم هم نگاه می کند؛ گناه هم می کند؛ حجابش را هم مراعات نمی کند. بنابراین روزه عام روزه ای هست که انسان تنها از اموری که روزه را باطل می کند خودداری می نماید. روزه خاص: روزه ای است که روزه دار علاوه بر اینکه از خوردن و آشامیدن خود داری می کند اعضاء و جوارحش هم روزه دارد؛ چشمش را هم از معصیت می بندد؛ سحر که روزه می گیرد نیت می کند که خدایا من همه اعضاء و جوارحم روزه است؛ گوشم غیبت نمی شنود، زبانم غیبت نمی کند، و ... این روزه خاص است. حدیث : عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِذَا صُمْتَ فَلْیَصُمْ سَمْعُکَ وَ بَصَرُکَ وَ شَعْرُکَ وَ جِلْدُکَ وَ عَدَّدَ أَشْیَاءَ غَیْرَ هَذَا وَ قَالَ لَا یَکُونُ یَوْمُ صَوْمِکَ کَیَوْمِ فِطْرِکَ (2) وقتی روزه می گیری باید گوش تو هم روزه باشد ( از گناهان مربوط به گوش مثل گوش دادن به غیبت و... )جداً پرهیز کنید، چشمت هم باید روزه باشد ، پوستت هم باید روزه باشد ؛ موی سرت هم باید روزه داشته باشد ؛ خانم ها باید حجابشان را رعایت کنند این نکته را باید توجه داشته باشیم که تعیین حدود حجاب بر عهده مرجع تقلید است نه رییس جمهور، رییس مجلس و یا هر مسئول دیگری، بانوان باید مرز حجاب خود را از مرجع تقلیدشان بپرسند مراجع تقلید اسلام شناس هستند و هرکسی نمی تواند خودش در مسایل دینی رای دهد. روزه خاص الخاص: این روزه، روزه ای هست که غیر از خدا هیچ چیز دیگری در دل روزه دار نباشد؛ ای یک دله صد دله؛ دل یک دله کن مهر دگران را ز دل خود یله کن اگر در ماه رمضان همه کار ها برای خدا باشد؛ روزه خاص الخاص تحقق می یابد و از این رو در دعا از خدا می خواهی اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیَامِی فِیهِ صِیَامَ الصَّائِمِینَ یعنی خداوندا روزه مرا روزه خاص الخاص قرار بده. *فرودگاه ایمان را برای نزول ملائکه باز نگه داریم باید دل های خود را برای خدا خالی کنیم، ملائکه شب احیاء فرود می آیند، ولی فرودگاه دلمان را پیدا نمی کنند؛ تعلقات به مال، زن، بچه و دنیا جایی برای نزول ملائکه باقی نگذاشته است دل اگر خالی باشد آن وقت « تنزل الملائکة و الروح » (3) تحقق می یابد و اگر این گونه نباشد ملائکه در شب احیاء بر دل شما فرود نمی آیند؛ در ماه رمضان کاری بکنیم که جا برای نزول ملائکه داشته باشیم. [مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی راجع به شرایط روزه صحیح چنین گفته است: در روایات آمده است: «غیبت، دروغ، نگاه(حرام) پی درپی، دشنام دادن و ظلم - کم باشد یا زیاد - ، باعث باطل شدن روزه می شود، و روزه، فقط خودداری از خوردنی و آشامیدنی نیست، هنگام روزه گوش، چشم، زبان و ... باید روزه بگیرند. دست و پایت را نگهدار و بسیار سکوت کن مگر از خیر. و با نوکرت رفق و مدارا نما. از جدال و آزار رساندن به نوکر خودداری کن و وقار روزه را داشته باش و وقتی روزه ای با زمانی که روزه نیستی باید با هم فرق داشته باشند.» رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمودند: «آسان ترین چیزی که خداوند در روزه بر روزه دار واجب نموده، خودداری از خوردنی و آشامیدنی است.» فقها به صحت روزه بعضی از آنها فتوا داده اند. جمع بین روایات بالا با روایتی که از رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم وارد شده و سخن فقها در این است که بگوییم، منظور از صحت در احادیث فوق این است که« چنین روزه ای مورد قبول خداوند است» و منظور از صحت در کلام فقها این است که «چنین روزه ای قضای آن را ساقط می کند». خلاصه این که روزه صحیح و کاملی که خدا برای کامل نمودن روزه دار مقرر فرموده، قطعا شامل خودداری اعضای بدن از گناه می باشد، و روزه کاملتر این است که علاوه بر آن، قلب را از یاد غیر خدا باز داشته و از هر چه غیر اوست روزه بگیرد. هنگامی که انسان ماهیت روزه، درجات و فلسفه تشریع آن را فهمید، ناچار باید از هر گناه و حرامی، بخاطر قبول روزه اش خودداری کند. و الا مسئول بوده و بخاطر اینکه اعضای بدنش روزه نگرفته اند، مجازات می شود، و ساقط شدن قضای روزه به این معنا نیست که انسان را در روز قیامت از مجازات نجات دهد.] «ترجمه المراقبات ص 210» ویژگی قائمین وَ قِیَامِی فِیهِ قِیَامَ الْقَائِمِینَ خدایا در ماه رمضان قیام مرا قیام قائمین قرار بده؛ یعنی شب که نماز شب می خوانم، قیامم قیام قائمین باشد، قائمین آنهایی هستند که در نماز از خوف خدا گریه و زاری می کنند. نماز شب شیخ عباس قمی حاج میرزا علی محدث زاده پسر بزرگ شیخ عباس قمی(ره) نقل می کرد: پدرم وقتی نماز شب می خواند آن طور از خوف خدا گریه می کرد که ما از صدای گریه ایشان از خواب می پریدیم. باید نماز، نمازی باشد که از روی عشق باشد؛ چرا که خروس هم نماز شب می خواند، ولی عشق ندارد لذا شاعر گفته: ای مرغ سحر عشق ز پروانه بیاموز کان سوخته را جان شد و آواز نیامد (4) «قیام ما را قیام قائمین قرار بده»؛ یعنی نماز مرا نماز عاشقانه قرار بده؛ برای نماز شب از خواب باید بپریم نه اینکه ساعت کوک کنیم تا بیدار شویم. از غفلت بپرهیزیم وَ نَبِّهْنِی فِیهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغَافِلِینَ و در این روز اول ماه رمضان مرا از خواب غفلت بیدار بکن؛ این هم دعای خوبی است، گناه نکنیم هر لحظه ممکن است مرگ از راه برسد مثلا فلان آقای فروشنده دارد آب توی شیر می ریزد، یک مرتبه سکته می کند ، مرگ که خبر نمی کند و اینها غفلت است. وَ هَبْ لِی جُرْمِی فِیهِ یَا إِلَهَ الْعَالَمِینَ وَ اعْفُ عَنِّی یَا عَافِیاً عَنِ الْمُجْرِمِینَ خدایا در این ماه رمضان مرا ببخش ای خدایی که از گنهکاران می گذری -------- 1- اقبال الاعمال ص 109 2- الکافی ج 4 ص 87 3- سوره قدر آیه 4 4- گلستان سعدی
